بیماری قند یا دیابت یکی از شایع ترین بیماریهای متابولیکی است. علامت مشخصه آن میزان قند خون بالای 120 میلیگرم در دسی لیتر در حالت ناشتا است و از دیگر نشانههای آن پرخوری و پرنوشی است.دیابت در اثر کاهش تولید انسولین در بدن یا کم شدن اثر انسولین در سوخت و ساز مواد قندی حاصل میشود. افراد مبتلا به دیابت نوع یک از نقص خودایمنی رنج میبرند و بدنشان انسولین کافی نمیسازد.
بیماری دیابت ناشی از وجود قند بیش از اندازه در جریان خون است. افراد مبتلا به دیابت نوع یک از نقص خودایمنی رنج میبرند و بدنشان انسولین کافی نمیسازد تا قند آزاد شده از غذا در جریان خون را بیاثر کند. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است انسولین کافی تولید نکنند یا مقاومت به انسولین داشته باشند، به این معنی که بدنشان انسولین تولید میکند اما نمیتواند بهطور موثر از آن استفاده کند. برخی ادویهجات میتوانند در درمان یا کنترل قندخون در افراد دیابتی مفید واقع شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است.
فلفل
کاپسایسین موجود در فلفل به بهبود عملکرد عروقخونی کمک میکند و میتواند سطح فشارخون را طبیعی کند. این ماده به حفظ جریان خون در سراسر بدن، بهویژه دستها و پاها که ممکن است بهخاطر قندخون بالا دچار مشکل شده باشند، کمک میکند. کاپسایسین یک مسکن موضعی نیز است و کرمهای حاوی کاپسایسین درد ناشی از نوروپاتی دیابتی (علائم عصبی و گزگز) را تسکین میدهد. این ترکیب دارای خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی است. فلفلقرمز باعث افزایش سوختوساز میشود و سوزاندن انرژی را 2 ساعت پس از وعده غذایی سرعت میدهد.
دانه گشنیز
مطالعات نشان دادهاند که عصاره دانه گشنیز قادر به کاهش قند پلاسما، بهبود حساسیت به انسولین و تنظیم سطوح چربی و افزایش فعالیت سلولهای ترشحکننده انسولین (سلولهای بتای لوزالمعده) میشود. همچنین دانه گشنیز باعث کاهش علائم سندروم روده تحریکپذیر، کاهش نفخ، درد و یبوست نیز میشود.
دانه شنبلیله
دانه شنبلیله سرشار از فیبر محلول است که به کاهش قندخون با آهسته کردن روند هضم و جذب کربوهیدراتها کمک میکند. این ویژگی ادویه در درمان افراد مبتلا به دیابت موثر است. مطالعات متعددی بر روی خواص ضد دیابتی دانه شنبلیله صورت گرفته است. این تحقیقات نشان دادند که دانه شنبلیله میتواند بیشتر علائم متابولیک مربوط به دیابت نوع یک و دیابت نوع 2 را با کاهش سطوح قندخون و بهبود تحمل گلوکز تخفیف دهد. این ادویه حاوی ترکیبات طبیعی بسیار زیادی است.
دارچین
دارچین منجر به افزایش سوختوساز قند در درون سلول شده و به کاهش سطوح قندخون کمک میکند. بهعلاوه، دارچین برای کاهش سطوح کلسترول بالا که اصولا مشکل دیگر دیابت است، عالی است. مصرف روزانه دارچین به تنظیم قندخون و همچنین قند پلاسما کمک میکند و برای کسانی نظیر دیابتیها که بایستی شاخص گلایسمی خود را کنترل کنند مسرتبخش است. دارچین دارای اثرات ضدمیکروبی و آنتیاکسیدانی نیز هست و با مقاومت انسولینی مقابله میکند. مصرف نصف قاشق چایخوری دارچین در روز باعث کاهش قندخون و بهبود کلسترول در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 میشود.
میخک
میخک، غنی از آنتیاکسیدان آنتوسیانین و کوئرستین بهعلاوه یک ترکیب فعال به نام اوژنول است و همچنین منبع عالی از منیزیم و منبع خوب از اسید چرب امگا3، ویتامینهای C، K، فیبر و کلسیم و منیزیم است. همچنین این ادویه یک ضدعفونیکننده طبیعی، ضدالتهاب و مسکن نیز محسوب میشود. در نهایت لازم به ذکر است که اگرچه اثرات درمانی مفید این ادویهها در درمان یا کنترل دیابت و عوارض آن اثبات شده است ولیکن مصرف متعادل آنها توصیه شده و گنجاندن آنها در برنامه غذایی روزانه بهتر است زیرنظر پزشک صورت پذیرد.
زیره سیاه
قرنهاست که دانه زیرهسیاه برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده شده است. امروزه نیز قدرت درمانی زیره از لحاظ علمی اثبات شده است. اثرات مفیدی همچون جلوگیری از ایجاد آبمروارید و کاهش عوارض کلیوی و کبدی که در افراد دیابتی معمول است، از دیگر ویژگیهای این ادویه محسوب میشود. زیرهسیاه باعث افزایش حساسیت به انسولین و افزایش برداشت گلوکز از طریق سلول و متعاقبا کاهش قندخون میشود. زیرهسیاه حاوی بیش از صد ماده فعال و مفید در یک دانه کوچک است و حاوی ویتامینهای گروه B و مواد معدنی نظیر کلسیم، روی، مس و آهن است.
زردچوبه
این ادویه حاوی کورکومین، یک ترکیب فعال با ویژگیهای ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی است و جریان خون را بهبود میبخشد. زردچوبه باعث بهبود عملکرد انسولین میشود و همچنین در سوختوساز کربوهیدرات، پروتئین و چربی دخیل است. کورکومین موجود در زردچوبه باعث کاهش رسوب پلاکهای چربی در دیواره داخلی عروق میشود و از گرفتگی آن جلوگیری کرده و به جریان خون کمک میکند. مطالعات نشان دادهاند، افراد دیابتی که از مکمل کورکومینوئید استفاده میکنند قندخون پایینتر و مقاومت به انسولین کمتری دارند.