به مجموعه ای از خدمات کاربرمحور که نوعی از آن شبکه های اجتماعی است، گفته می شود و انواع ارتباطات کاربر محور که بر اساس انواع محتوا شامل متن، عکس و ویدئو بر بستر این رسانه ها شکل می گیرد را در بر میگیرد. شبکه های اجتماعی توسط یک سری وابستگی ها به هم پیوند داده شده اند هرچند که غالب شبکه های اجتماعی عمومی دوستمحور می باشند. در رسانههای اجتماعی بر اساس انواع محتوا، دستهبندیهای مختلف رسانه و تنوع، خدمات ارائه میشود. در نوعی از این سرویس ها، اشتراک ویدئو و عکس، کاربران را به هم ارتباط می دهند. در نوعی دیگر، در قالب فروم های تخصصی، کاربران در یک حوزه خاص، دانش و آگاهی را به اشتراک می گذارند. به مجموعه این خدمات اصطلاحاً رسانه های اجتماعی اطلاق می شود.
تفاوت رسانه های حمعی و رسانه های اجتماغی درست در جایی مشخص شد که در مقابل رسانه های جمعی همچون شبکه های تلویزیونی که برای تولید و انتشار محتوا هزینه های هنگفتی متقبل می شدند، ارائه دهندگان رسانه های اجتماعی بابت تولید و نشر محتوا هزینه های ناچیزی پرداخت می کنند و در راستای انتشار محتوا و پیام مد نظر خود از ظرفیت اجتماعی خود یعنی کاربران استفاده می کنند.
رسانه های اجتماعی با رویکردهای مختلفی دسته بندی شده اند. دستهبندیهای دیگری در خصوص رسانههای اجتماعی وجود دارد و یکی از مسایل مهم این است که دستهبندی شامل همه انواع رسانههای کاربر محور باشد. به طور کلی می توان، قلمروی موضوعی رسانههای اجتماعی به شرح ذیل تعریف کرد:
1. شبکه محور: متمرکز بر توسعه روابط و ارتباطات بین کاربران
2. اشتراک محور: متمرکز بر اشتراک گذاری محتوا از جمله محتوای چندرسانه ای
3. انتشار محور: متمرکز بر نشر و به اشتراک گذاری اطلاعات
4. گفتگو محور: متمرکز بر گفتگو در عین ارسال موارد محتوایی دیگر
5. پیامرسان محور: متمرکز بر ارسال پیامها با انواع قالبها
6. همکارمحور: متمرکز بر همکاریهای اجتماعی
فیس بوک، توییتر، وایبر، واتس اپ و برخی نمونه های دیگر همانطور که از شکل ها مشخص است شامل کارکردهای هر شش دسته می شوند. این دستهبندی، شامل رسانه های اجتماعی تحت وب یا همراه می شود.
منظور از پیام رسان های اجتماعی، سامانه های کاربر محور فراهم کننده بستر تعاملات اجتماعی برای برقراری ارتباطات فردی و گروهی از طریق تبادل انواع محتواهای چند رسانه ای است. یکی از تفاوتهای کلیدی رسانهها با یکدیگر، الگوی ارتباط بین صاحب رسانه و مخاطب است. قدیمیترین الگوی رسانه، الگوی رسانه های جمعی محسوب میشود که صاحب رسانه پیام را میفرستاد و همهی مخاطبان صرفاً در نقش دریافت کننده بودند.
بهترین نمونه از رسانه جمعی، رادیو، تلویزیون، روزنامه و بیلبورد است. در رسانههای جمعی دو اتفاق میافتد. یکی اینکه تعداد مخاطب زیاد است و دیگر اینکه فرستنده با گیرنده ارتباط دو طرفه ندارد (یا طرف دوم ارتباط بسیار ضعیف است). در واقع انگار به مخاطب پشت کردهاید و با او حرف میزنید.
چندان دور از ذهن نیست که روزنامهای، سالها تولید شود و فقط به خاطر اینکه جنس آن برای شستن شیشهها مرغوب است، فروش هم داشته باشد و کمتر کسی متوجه شود که این روزنامه خوانده نمیشود.
کافی است روزنامه یا تلویزیون را به عنوان رسانه جمعی با استفاده از پیامک تبلیغاتی به عنوان یک رسانه اجتماعی مقایسه کنید.
شما پیامکی برای یک میلیون نفر ارسال میکنید و پس از معرفی محصول، میگویید اگر به محصول علاقمند هستند عدد یک یا دو یا هر چیز دیگری را برای شما ارسال کنند.
سامانه ارسال پیامک در مقایسه با رادیو یا روزنامه بسیار سادهتر و ابتداییتر به نظر میرسد. اما واقعیت این است که سیستم ارسال پیامک یک رسانه اجتماعی و رادیو یک رسانه جمعی است.