جاجیم دست بافی است از پارچه کلفت شبیه به پلاس (نوعی گلیم پشمی یک رو) که از پلاس نازک تر میباشد و آن را از نخ های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه ای یا آمیزهای از این دو میبافند که بدون پرز میباشند و می توان از هر دو روی آن استفاده کرد.
جاجیم بر خلاف دیگر بافته ها، تارنماست و پود آن دیده نمیشود و دارای بافتی متناوب است که تارهای آن در نقش اندازی ها معلق میباشد و طرح و ترکیب بندی نقش های جاجیم بافت به صورت خطی است.
نقش های جاجیم به صورت نقش محرمات قائم (نقش مایهای به شکل نوارهای پهن بافته شده در طول یک تخته جاجیم) و نیز نقش مایه های چهارخانه و شطرنجی و طرحهای سرتاسری که در جهت درازای بافت امتدادپذیر باشد، میباشد.
کاربرد جاجیم
به عنوان روانداز و محافظ سرما میباشد و مناسبترین چیزی بود که در قدیم روی کرسی میانداختند. جاجیم را برای پلاس و فرش، رختخوابپیچ و مانند آن، زیرانداز یا روکش، نوعی فرش نازکتر از پلاس، بالاپوش و پوشش روی رختخواب و مانند آن استفاده می کنند.
تفاوت عمده جاجیم و گلیم
جاجیم خود نوعی گلیم میباشد با این تفاوت که تعداد چله آن بیش از چله های گلیم ولی ظریف ترمیباشد، نخ چله از لحاظ قطر و لا نازک تر اما با تابیدگی بیشتری دارد، نخ چله در جاجیم رنگی است در صورتی که در گلیم سفید میباشد، چلّه در جاجیم مشخص است، در حالیکه چلّه در گلیم پنهان است و پود در پشت و رو مشخص میباشد، جاجیم قطعه بافی می شود و آن را با عرض کم به شکل نوار میبافند و سپس قطعات را به هم می دوزند، درحالی که گلیم از جهت طول و عرض یک جا بافته می شود، جاجیم نازکتر و لطیف تر از گلیم بافته می شود.