شیمی درمانی چیست و چگونه در بدن عمل می کند؟      تاریخ درج: 1397/7/15

شیمی درمانی یک شیوه رایج در معالجه بیماری‌هاست که سلول‌ها و بخصوص سلول‌های میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های سرطانی را با استفاده از داروهای شیمیایی و مواد شیمیایی از بین می‌برد. معنی شیمی درمانی تنها به داروهایی که برای درمان غدد سرطانی استفاده می‌شود محدود نمی‌شود بلکه آنتی بیوتیک‌ها را نیز در بر می‌گیرد.

استفاده از داروهای ضد سرطان یا شیمی درمانی یکی از چند راه درمان این گونه تومورها است و می توان آن را با روشهای دیگری مثل جراحی و پرتو درمانی توام کرد. شیمی درمانی در معالجه تومورها بسیار موثر بوده و امروزه با کشف داروهای جدید ضد تومور این تاثیر رو به افزایش است.

بیمار چگونه شیمی درمانی می شود؟

بیشتر داروهای ضد تومور را به یکی از روشهای خوراکی ، تزریق عضلانی، تزریق وریدی، داخل صفاقی و داخل کانال نخاع  به بیمار می‌دهند.

باگذشت زمان سلول‌های سرطانی بیشتر از خود مقاومت نشان می‌دهند حتی اخیرا کشف شده که بر روی سلول‌های سرطانی نوعی پمپ وجود دارد که مواد شیمی درمانی را از داخل سلول خارج می‌کند. تحقیق در مورداین نوع پمپها ادامه دارد و دارو سازان برای جلوگیری از اعمال این نوع پمپ‌ها در تلاشند. عکس العمل هر شخصی نسبت به شیمی درمانی ممکن است با فرد دیگر متفاوت باشد. در ادامه به برخی از عوامل تاثیر گذار بر شیمی درمانی خواهیم پرداخت:

عوامل زیر بی تاثیر نیستند:

سن بیمار

نوع دارو

اولین دوره شیمی درمانی است یا چندمین دوره

بیماریها و سوابق بیمار،مثلا نارحتی ریوی یا قلبی و ...

روحیه بیمار

وزن بیمار (پزشک معالج میزان حجم دارو دریافتی را با فرمولی مشخص بر اساس قد و وزن بیمار تغییر می دهد

به عنوان مثال در ابتدای درمان ممکن است حجم دارو ۶ میلی گرم در یک روز باشد اما با پایین آمدن وزن بیمار در دوره های بعد ٣ میلی گرم باشد.)

آیا شیمی درمانی درد دارد؟

معمولا مصرف داروهای شیمی درمانی دردی بدنبال ندارد. در مورد موارد خوراکی و یا تزریق عضلانی مانند سایر داروهای هم شکل هستند. در مورد داروهای داخل وریدی باید گفت اگر دردی هم داشته باشد در همان موقع زدن سوزن است. بیمار شاید از سوزش خفیفی در جای سوزن شکایت کند.

بعضی داروها شاید در هنگام تزریق باعث ناراحتی های جزئی مثل احساس گرما یا دل بهم خوردگی بشود که مدت اینگونه عوارض بسیار کوتاه است. اگر دارویی را اشتباهی زیر پوست تزریق کنند یا دارو از دیواره رگ به بیرون راه پیدا کند جای تزریق متورم شده درد شدیدی می گیرد. اگر در وقت تزریق دردی احساس کردید فورا به پزشک یا پرستار مسئول اطلاع دهید.

عوارض جانبی شیمی درمانی:

عوارضی مانند ریزش مو و احساس خستگی معمولا در هفته های اول دوره درمان آغاز می شود و تا آخر آن ادامه دارد. بعضی دیگر مثل تهوع و استفراغ معمولا یکی دو ساعت پس از تزریق شروع می شود و حداکثر تا 48 ساعت بعد ادامه پیدا می کند. عموما اکثرا این گونه عوارض پس از قطع دارو کم کم از بین خواهد رفت.

بی شک عوارض جانبی چیزهای چندان خوشایندی نیستند اما اگر آنها را دریک کفه ترازو بگذارید و بهبودتان را درکفه دیگر، آن وقت می بینید که به تحملش می ارزد.

در طول درمان کم کم از پاره ای عوارض جانبی کاسته می شود و این حاصل سازگاری بدنتان با داروست.