درمان یبوست در کودکان با داروهای گیاهی      تاریخ درج: 1397/4/3

یبوست، باعث بی‌قراری و از بین رفتن آرامش شیرخوار می‌شود. همچنین از مشکلات شایع دوران کودکی است و درصد قابل توجهی از مراجعان به پزشکان را به خود اختصاص می‌دهد. شیوع یبوست در اطفال را بین 0/3تا 28 درصد تخمین زده‌اند. در سنین قبل از بلوغ شیوع یبوست در پسران بیشتر است. در سنین مدرسه پسران 3 برابر دختران یبوست دارند، اما در بزرگسالی شیوع یبوست در زنان 3 برابر مردان است. زمان‌های شایع ایجاد یبوست در کودکان شامل زمان شروع تغذیه کمکی، رفتن به مهد کودک، زمان گرفتن کودک از شیر مادر، سنین مدرسه می­باشد.

مدفوع طبیعی از دیدگاه طب سنتی ایرانی دارای خصوصیات زیر است:

قوام نرم و خمیری داشته باشد.

مقعد را نسوزاند.

به آسانی خارج شود و تکه تکه نباشد.

زرد یا قهوه‌ای روشن باشد.

بوی خیلی بد نداشته باشد.

بعد از دفع آن احساس سبکی به فرد دست بدهد.

با دفع باد زیاد نباشد.

موقع دفع، درد ایجاد نکند.

عوامل متعددی باعث ایجاد یا تشدید یبوست می شوند که از آن جمله می‌توان به فعالیت بدنی کم، رژیم غذایی کم فیبر، افسردگی و حالات روانی خاص و مصرف بعضی داروها اشاره کرد. اغلب اطفال زمانی از دوران زندگی دچار یبوست می‌شوند؛ ولی معمولا این دوره‌ها کوتاه مدت بوده و درمان‌های ساده و معمولی کفایت می‌کند. رعایت چند اصل برای رفع یبوست کودک موثر می باشد. طب سنتی ایران برای درمان همه بیماری‌ها در ابتدا رعایت شش اصل را واجب می‌داند. 1. بهبود وضعیت هوا: در طب سنتی ایرانی توصیه می‌شود که کودک در معرض هوای سرد قرار نگیرد. هوای خیلی گرم هم با تبخیر مایعات بدن کودک سبب مدفوع سفت و یبوست می‌شود.

در زمانی که کودک منحصرا از شیر مادر تغذیه می‌کند لازم است مادر او توصیه‌های غذایی را رعایت بکند. استفاده مادر از غذاهایی مانند سوپ حاوی چغندر، اسفناج و آلو به رفع یبوست شیرخوار کمک می‌کند. در سنین بالاتر که کودک غذا می‌خورد باید رژیم خود کودک تحت کنترل باشد و در رژیم او آب و مایعات و فیبر به اندازه کافی وجود داشته باشد. استفاده از سبزیجات ملین مثل اسفناج، ریشه و برگ چغندر در سوپ کودک توصیه می‌شود.

برای اینکه کودک اجابت مزاج مناسب داشته باشد، شادمانی و عدم استرس او نیز اهمیت بسزایی دارد. همچنین فعالیت بدنی متوسط برای کودکان لازم است ولی ورزش و فعالیت بدنی زیاد و به دنبال آن تعریق فراوان در بعضی کودکان سبب کاهش آب بدن و بیوست می‌شود.

نخوابیدن به میزان مناسب و کافی و فعالیت مدام بدن سبب خشکی و کمبود آب شده و یبوست را در پی خواهد داشت، بنابراین خواب کافی برای سلامت و رشد کودک توصیه می‌شود.همچنین حمام طولانی همراه تعریق زیاد نیز سبب کاهش مایعات بدنی و یبوست می‌شود.

برای درمان یبوست کودک می‌توان سوپی با ترکیب برنج، سبزیجاتی مثل جعفری، گشنیز، شنبلیله و تره، زردچوبه، آبغوره، آلو‌بخارا، بال مرغ، روغن زیتون، بدون نمک تهیه کرد و به عنوان یک غذای موثر در درمان یبوست به کودک داد. استفاده از خوراکی‌های زیر به تناسب فصل و مزاج کودک برای رفع یبوست توصیه می‌شود.

1- آلو

2- آب هندوانه خصوصا با شکر

3- آب خیار بدون جرم خود میوه

4- آب کدو بدون جرم

5- آب میوه‌ها بدون جرم خود میوه

6- انجیر

7- گلقند

8- روغن زیتون

9- آبگوشت چرب

10- خاکشیر

11- خرما

12- گردو

13- مویز

14- ترنجبین

در حالیکه اکثر کودکان در برابر مصرف مواد خوراکی مقاومت می‌کنند مالش شکم برای آنها لذت‌بخش است؛ می‌توانید شکم کودک را با روغن زیتون، روغن کرچک، روغن مصطکی در جهت عقربه‌های ساعت هر بار به مدت 20 دقیقه مالش دهید. مالیدن شکم در جهت عقربه‌های ساعت با ترکیبی از لعاب ختمی و کتیرا نیز سودمند است. در رابطه با شیرخواران می‌توانید مغز گیاه فلوس را در گلاب حل کرده و روی شکم شیرخوار بگذارید. توجه داشته باشید که باید همواره شکم و پهلوهای کودک را گرم نگه داشت.

اگر یبوست کودک طولانی شد و با ایجاد تغییر در عادات غذایی و غیر غذایی برطرف نشد و علائم دیگری مانند خون در مدفوع، استفراغ، بیقراری طولانی مدت یا سایر علائم همراه یبوست ظاهر شد، حتما برای اطمینان خاطر و بررسی بیشتر شیرخوار، به پزشک مراجعه کنید.