برنج با نام علمی Oryza ، از مهمترین غلات و اقلام غذایی جهان به عنوان یک غذای اصلی محسوب می شود. این گیاه یکساله در مناطق حاصلخیز رشد می کند که ارتفاع آن تا 1/5 متر میرسد. ساقه برنج راست و برگهای آن بزرگ و نوک تیز می باشد که میوه آن بشکل خوشه ای از سنبلک ها که در انتهای ساقه می باشند و یک دانه برنج در آن قرار دارد. هر سنبلک دارای دنباله کوتاه و یک گل درد می باشد.
کاشت برنج
کاشت این گیاه در زمین هایی مناسب می باشد که دارای خاک حاصلخیز، ورودی آب مستقل و سیستم زهکشی است.
مرحله آماده سازی زمین در دو بخش آماده سازی خزانه و آماده سازی زمین اصلی صورت می گیرد.
در مرحله آماده سازی خزانه که به دو صورت انجام می شود. مرحله ایستگاهی خزانه دسترسی به آب، زهکش مناسب، آفتابگیر، فاقد آلودگی به علفهای هرز و عوامل بیماری زای خاک زاد می باشد. خزانه بهصورت جوی و پشته ای آماده می شود. مرحله مکانیزه خزانه مواد آلی خاک بالای 2 در صد و درجه اسیدیته خاک 5 یا 6 ph می باشد. خاک مطلوب بعد از الک و ضدعفونی استفاده می شود.
در مرحله آماده سازی زمین اصلی کشت برنج شامل انواع مراحل شخم زنی می باشد. شخم 1 را 3 هفته قبل از نشاء کاری انجام می دهند. شخم 2 همراه با تیلر یا تراکتور جهت گل کردنه که 2 هفته قبل از شاء کاری صورت می گیرد و شخم 3 همراه با پادلینگ و تسطیح زمین می باشد. عمق کاشت ۳-2 سانتیمتر مناسب است. فاصله کاشت در ارقام محلی ۲۰×۲۰ و در ارقام اصلاحشده و هیبرید ۲۵۰×۲۵ سانتی متر می باشد. حدود ۱۵۰-100 گرم بذر در مترمربع مناسب است. برای جلوگیری از خسارت سرمای اوایل بهار، روی خزانهها با نایلون می پوشانند.
داشت برنج
کوددهی
برای تولید ۱تن شلتوک برنج ۲۰ کیلوگرم کود اوره، ۱۵ کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل و 25 کیلوگرم کود سولفات پتاسیم مناسب می باشد.
آبیاری
آبیاری این محصول به صورت یک ماه غرقابی و بقیه دوران تناوبی می باشد. یک ماه غرقابی کردن در پای بوته ها در کنترل رشد علف هرز مؤثر است.
مبارزه با علف های هرز
برای مبارزه با علف هرزسوروف میتوان وجین دستی انجام داد. برای کنترل شیمیایی آفت کرم برگخوار از طریق سم پاشی با پودر قابل تعلیق ۸۵ می توان استفاده کرد. همچنین برای مبارزه با بیماری شیت بلایت از قارچکش رورال تی اس و برای مبارزه با آفت کرم ساقه خوار از گرانول ریجنت می توان استفاده کرد.
برداشت برنج
برداشت به روش دستی یا کمباین انجام می شود که در روش با دست، جهت کاهش رطوبت، جمعآوری و خرمنکوبی حداقل ۲۴ ساعت بعد صورت می گیرد و در روش با کمباین، بذرها پس از خرمنکوبی در مکانی مناسب هوادهی یا بلافاصله وارد خشککن می شوند تا بدون رطوبت باشند.
مرحله پس از برداشت
عملیات خرمنکوبی انجام
می شود که در آن با استفاده از خرمنکوب های مناسب مانند خرمنکوب های جریان محوری و تنظیم درست آن ها ضایعات خرمنکوبی را کاهش می دهد.