تاتوره (thornapple)      تاریخ درج: 1397/7/4

فواید تاتوره:

گفته می شود که له کرده برگ های تازه برای تحلیل ورم و التیام زخم ها مفید است.

دانه های تاتوره هم در طب سنتی برای تسکین درد بواسیر و همچنین به عنوان ماده ضد عفونی، برای رفع نفخ، درد های دوران قائدگی، قطع تعریق شبانه افراد دچار سل و حمله های آسم به کار می رود.

تاتوره در اروپا به نام پودر آسم نیز معروف است.

همچنین مصرف عصاره تازه‌ی دانه ها برای رفع شوره سر و جلوگیری از ریزش مو کاربرد دارد.

مصرف دانه های آن باعث افزایش قوای جنسی می شود (به خصوص در زن ها). در چین از آن به عنوان ضد نفخ، کنترل هایپر اکتیویته (نوعی فعالیت بیش از حد غیر ارادی) و جلوگیری از تعریق شبانه استفاده می شود. تاتوره به صورت سیگار برای افراد دارای آسم مفید است.

اعراب و مردمان آفریقایی هم از سیگار آن برای بهبود آنفولانزا و آسم استفاده می کرده اند.

ترکیبات تاتوره:

ماده سمی این گیاه ماده «داتورین» است. داتورین از سه آلکالوئید آتروپین، هیوسیامین و اسکوپولامین تشکیل یافته‌است. این آلکالوئیدها در نبات به حالت ترکیب با اسید مالیک، اسید اتروپیم و اسید داتوریک وجود دارد که در بین آنها مقدار آلکالوئید هیوسیامین از سایرین بیشتر است. برگ تاتوره علفی دارای آلکالوئید های تروپانی از جمله هیوسیامین، آتروپین و هیوسین است. دانه های آن هم دارای مقداری آلکالوئید و روغن ثابتی شامل داتوریک اسید و سایر اسید های آلی است. کلاً ترکیبات قسمت های مختلف گیاه نسبتاً یکسان است و تنها مقادیر آن ها در قسمت های مختلف فرق می کند. بیشترین درصد ترکیبات مهم اول در دانه ها، سپس در برگ ها و کمتر از همه در ساقه هاست.

آتروپین یکی از داروهای استراتژیک در امریکاست که از تاتوره به دست می آید.اثرات گزارش شده برای آن شامل ضد درد، بی حس کننده، ضد آسم، ضد التهاب، ضد پارکینسون، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، افزایش دهنده قوای جنسی، ضد ترشح بزاق، مسکن سیستم عصبی مرکزی، محرک آن ، بازکننده ی برونش ها، روانگردان، خواب آور و مخدر است.

مضرات تاتوره:

هشدار مصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ می‌شود.

از عوارض دارو های به‌دست آمده از آن که خاصیت آنتی کولینرژیک دارند می توان به خشکی دهان، گشاد شدن مردمک چشم (داروی هماتروپین که مشتق همین ترکیبات است در چشم پزشکی استفاده دارویی-تشخیصی دارد) و حبس ادرار می باشد.

گیجی، تاری دید، سرخوشی بیش از حد، تاخیر در احساس ها و نهایتاً مرگ در اثر سوء مصرف این گیاه گزارش شده است.

مصرف بیش از حد آن باعث زوال عقل و جنون می شود. چنانچه مقدار کمی از آن خورده شده باشد با خوراندن رازیانه ی کوبیده یا فلفل سیاه نرم از ضرر آن تا حدودی کاسته می شود.

باید کسی که تاتوره را خورده هر چه زودتر وادار به استفراغ کنیم و بدن او را گرم نگه داریم. برخی افراد برای خودکشی از تاتوره استفاده می کرده اند که در فرد باعث خشکی گلو، ایجاد حالت روانگردانی، گیجی، تلو تلو خوردن و کما می شود.

حیواناتی که احتمالاً از گیاه استفاده کنند نیز ممکن است دچار مسمومیت شوند. به عنوان ضد سم گیاه از پیلوکارپین و فیزوستیگمین خوراکی استفاده می شود.

برای کاهش دمای بدن هم در صورت نیاز از آب سرد می توان استفاده کرد. شیرین بیان هم به عنوان دیگر پادزهر گیاه نام برده شده است.

با توجه به گل های زیبای گیاه ممکن است گاهی کودکان با آن بازی کنند و در صورت مصرف دچار مسمومیت شوند. بنابراین باید مراقب نزدیک شدن کودکان به این گیاه بسیار سمی باشیم (به خصوص مناطق شمالی کشور ایران-به طور کلی دارو ها در تعریفشان سم هستند).

امروزه دارو های چندی از آلکالوئید های این گیاه تهیه می شوند (مثل هیوسین ان بوتیل بروماید که برای اسپاسم های دستگاه گوارش به کار می رود) ولی باید توجه داشت که دز داروی به کار رفته در این دارو ها معین و در حد درمانی و کمتر از حد سمی است. بنابراین مصرف گیاه خام یا فرآورده های غیر استاندارد آن به هیچ وجه توصیه نمی شود.