مهندسی معدن مجموعه علوم، روش ها و فنونی است که از اکتشاف یک معدن آغاز و تا فرآوری آن ادامه دارد. معدن باید از نظر اقتصادی ارزش و صرفه کافی را داشته باشد تا بتوان کار اکتشاف و استخراج (که فرآیندهایی پرهزینه هستند) را در آن انجام داد. از آنجا که از سالیان بسیار قبل، انسان ها به دنبال کشف طلا و برخی از مواد معدنی ارزشمند بوده اند، شغل مهندسی معدن دارای قدمت زیادی است.
کار مهندس معدن را می توان در مراحل زیر خلاصه کرد :
پی جویی
اکتشاف
استخراج
فرآوری
در مرحله اول که کسب اطلاعات اولیه است، مهندس معدن به کمک برخی از متخصصان دیگر به بررسی اولیه و تصمیم در مورد نوع کانی و محل اکتشاف معادن می پردازد. برای این کار از روش های مختلفی مانند مشاهده، آزمایشات فیزیکی، نقشه برداری، نمونه برداری و ... استفاده می شود.
وظایف مهندس معدن
قبل از شروع کار در یک معدن، مهندس معدن باید با نقشه برداران معادن برای تصمیم گیری در خصوص صرفه اقتصادی داشتن آن معدن همکاری کند. برای این کار مهندس معدن باید اقدامات زیر را انجام دهد :
استفاده از تکنیک های نقشه برداری زمین برای ترسیم طرح جغرافیایی معدن
نظارت بر ساخت تونل ها در عملیات حفاری
حفر زمین و تهیه نمونه از سنگ و خاک برای آزمایش
انتخاب بهترین راه برای انتقال مواد معدنی به کارخانه های فرآوری
ساخت مدل های کامپیوتری از معدن و مواد داخل آن
ارائه پیشنهاد به مشتریان در خصوص نحوه ادامه کار
اگر حفر معدن شروع و ادامه یابد، وظایف مهندس معدن عبارتند از :
مدیریت روزانه عملیات
نظارت بر کارگران فنی
تهیه گزارش از روند پیشرفت کار
نظارت بر حفظ سلامتی و ایمنی در کار
برنامه ریزی برای مقابله با حوادث غیر مترقبه مانند ریزش تونل یا سیل
مهمترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی معدن عبارتند از:
نرم افزار Surpac
نرم افزار GEMS
نرم افزار Mine24D
نرم افزار Minex
نرم افزار RockWorks
نرم افزار LogPlot
نرم افزار Downhole Explorer
نرم افزار Wellcad
نرم افزار LogMate
نرم افرار Quick log
تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی معدن
فارغ التحصیلان رشته مهندسی معدن در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می توانند وارد این حوزه شوند.