مغز و اعصاب شاخه ای از پزشکی است که در رابطه با مطالعه و درمان اختلالات سیستم عصبی است. متخصص جراحی مغز و اعصاب در رابطه با پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی اختلالاتی که بر هر بخش از دستگاه عصبی شامل مغز، نخاع، اعصاب پیرامونی و دستگاه عروق مغزی خارج از جمجمه تبحر دارد.در بیماریهایی که در حیطه جراحی نیست (مانند بیماری ام اس، سکته مغزی یا تشنج) نباید به متخصص جراحی مغز و اعصاب مراجعه کرد.
بیماریهایی که در حیطه کار جراحان مغز و اعصاب قرار دارد:
1- تومورهای مغزی : تومورهای مغزی به دو نوع خوش خیم و بدخیم تقسیم میشوند که این به تنهایی در تعیین پیش آگهی و آینده بیماری کافی نیست و محل تومور هم حائز اهمیت است.
2- ضربه مغزی : هرگونه آسیب به پوست سر، جمجمه و بافت نرم مغز است که میتواند از یک برآمدگی کوچک بر سر تا آسیب جدی مغزی را شامل شود. البته گاهی ضربات با شکستگی جمجمه همراه نیست و گاهی هم برعکس، جسم ضربه زننده باعث شکسته شدن جمجمه میشود و ممکن است وارد مغز شود.
3- برخی خونریزیهای مغزی مانند خونریزیهای ناشی از اختلالات عروقی مغز
4- دررفتگی دیسک در سراسر ستون فقرات
5- تنگی کانل نخاعی ستون فقرات
6- ضربه های ستون فقرات و آسیب های نخاعی
7- تومورهای نخاعی : این تومورها متفاوت هستند و شامل رشد توده های بافتی غیر سرطانی (خوش خیم) و یا سرطانی (بدخیم) در نزدیکی و یا داخل طناب نخاع و یا در داخل استخوان های ستون فقرات است.
8- تومورها و ضایعات اعصاب محیطی : تومورهای اعصاب محیطی تودههایی هستند که در نزدیکی یا بر روی رشتههای بافت عصبی رشد میکنند؛ این رشتهها سیگنالها را از مغز به سایر بخشهای بدن انتقال میدهند.
9- گامانایف (همراه با انکولوژیست) : گامانایف نوعی روش عمل مغز با اشعه (Radio surgery) است که طی آن پزشکان ضایعات عمیق مغزی را بدون نیاز به جراحی و باز کردن جمجمۀ بیمار، درمان میکنند. این فناوری بسیار پیشرفته این امکان را میدهد که حتی عمیقترین بخشهای مغز را که با جراحی معمولی امکان دسترسی به آن وجود ندارد تحت درمان قرار دهند.
10- دردهای غیر قابل کنترل مانند دردهای بیماران سرطانی و یا دردهای ناشی از آسیبهای نخاع
11- برخی اختلالات حرکتی و روانی (استروتاکسی) : استروتاکسی یک روش عمل جراحی مغز که کم خطر می باشد. این سیستم مختصات سه بعدی محل مورد نظر را یافته و برروی آن عمل میکند.
12- عفونت های مغز و نخاع
13- درمان ناهنجاریهای عروق مغز و نخاع از طریق داخل رگ (نیازمند گذراندن دورههای تکمیلی است)